ခရီးသွားသူ၏ စာအုပ်(၁)


(၁)
ကျွနု်ပ် ဘဝတလျှောက် တက္ကသိုလ်တက်နေစဉ်မှအစ နိုင်ငံရပ်ခြားသို့သွားကာ ရေကြည်ရာ မြက်နုရာသို့ ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်နေရသည်က များသည်။ သို့နှင့် အတူ ခရီးသွားလေ့ သွားဖန်ရှိသည်က တစ်ကြောင်း နေရာဒေသ မျိုးစုံ၊ တိုင်းတပါးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု အနုပညာ ဘာသာစကား တို့ကို ထဲထဲဝင်ဝင် ရင်းနှီးလေ့လာခွင့် အခွင့်ထူးတစ်ရပ် ရရှိခဲ့ပါသည်။

မြန်မာ စာလုံး ဝိုင်းဝိုင်းစက်စက် ကလေးများအား ပုံနှိတ်စာအုပ်ပေါ်တွင် မြင်တွေ့ ဖတ်ရှု့ရသည့် အရသာကို ခုံမင်နှစ်သက်သော ကျွနု်ပ် အတွက် ခရီးသွားခြင်းသည် ထိုလေ့လာမှတ်ရှု့ခဲ့သော စာလုံးလေးများအား မိမိရောက်သည့် နေရာတိုင်းတွင် ပြန်လည် အသက်ဝင်စေလျက် နေရာဒေသ၊ အဆောက်အဦး၊ ဘာသာစကားတို့ကို အစီအရီ ပြန်လည် အညွှန်းတတ်ကာ စိတ်ကူး ဗဟုသုတနှင့် လက်တွေ့မြင်ကွင်းတို့အား ပုံဖေါ်ရသဖြင့် ကြည်နူးပီတီဖြစ်ခြင်း အရသာကို မြိန်ရေ ရှက်ရေ ခံစားရပါတော့သည်။

စာဖတ်ခြင်း အနုပညာသည် ကျွနု်ပ် ဘဝရပ်တည်ရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော နေ့စဉ် စားသုံးရသည့် အစားအစာနှင့် သောက်သုံးရသည့် ရေကဲ့သို့ တန်းတူ အရေးကြီးလှပါသည်။ အလွန်ကြီးကျယ် ခန်းနားသော စာရေးဆရာများ နှင့် ကြီးကျယ် ခန်းနားမှု မရှိသော စာရေးဆရာများ၏ စာအုပ်များကို ဖတ်ရှု့ရခြင်းသည် ထို့သူတို့နှင့် စကားစမြည် ပြောဆိုရသလိုပင်။

ညစ်ညော် ဟောင်းနွမ်း၍ ဝါကြင့်ကြင့် အရောင်သမ်းကာ ပိုးဥများ၊ ခြများ စားလျက် ကြွေကျလှုမတတ် စာအုပ်အပောာင်း အမြှင်းများမှ အနံအသက်များသည် ကျွနု်ပ်အတွက် ပြင်သစ်ပြည်လုပ် ရေမွေးအနံ့ထက် ပိုမို မွှေးကြိုင်လှပါသည်။ စာရွက်များကို နုနုရွရွ ယုယုယယ တရွက်ခြင်းလှန်ကာ ထူးခြား ဆန်းပြား၍ ကျစ်လစ်သိပ်သည်းသော စကားလုံးလေးများကို တစ်လုံးခြင်း တရွေ့ရွေ့ ဖတ်ရင်း ရင်ခုန်ရသည်မှာလည်း ပီတိဖြစ်စရာပင်။

သို့ရာတွင် ကျွနု်ပ်၏ သာလွန်ပြင်းပြသော အတ္တသည် ကိုယ်ဖတ်သည့် စာအုပ်အား အပိုင်ရမှ ဖတ်မည်ဆိုသည့် အတွက် ငယ်စဉ်အခါ ကျောင်းသားဘဝ ပိုက်ဆံမရှာတတ်သေးသည့် အရွယ်တွင် စာအုပ်ဝယ်ရသည့်အတွက် စားစရာမရှိ အငတ်ဘေးကြုံရသည့် အခါများလည်း မနည်းလှချေ။

လူဆိုသည်က စာဖတ်လာသည့် သက်တမ်းရင့်ကျက် များပြားလာသည်နှင့် အမျှ စာရေးချင်လာလေ့ရှိသည်။ ထို့အတူ မိမိခံစား သိရှိနားလည်လာသော အရာများကို လည်း စကားလုံးများ အသွင် ကူးပြောင်း၍ စာပေ အနုပညာ တစ်ခုကို ဖန်တီးချင်လာသည်။

(၂)
ဤသို့ဖြင့် ခရီးသွားခြင်းမှ ရရှိလာသော ဗဟုသုတများ၊ ထိုဘဝခရီးလမ်း တလျှောက် ဖြတ်သန်းလာခဲ့ရသော ရယ်ရွှင်ဖွယ် ပျော်စရာများ၊ ငိုကြွေးဖွယ် နာကျင်ခြင်းများ၊ လွမ်းမောဖွယ် အဆွေးသောကများ၊ ဆွတ်ပျံ့ဖွယ် ကြည်နူးမှုများ ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသော ကျွနု်ပ်အတွက် မှတ်တမ်း မှတ်ရာ ဖတ်စရာ တစ်ခု အနေဖြင့် ရေးသား အုံးမည်ဟု စဉ်းစား ကြံဆမိသည်။

ခရီးတစ်ခု သွားခြင်းသည် စာအုပ် တစ်ထောင် ဖတ်သည်နှင့် ညီမျှသည်ဟု အထက်တန်းကျောင်းသားဘဝ ပထဝီ သင်သည့် ဆရာက ပြောခဲ့ဖူးပါသည်။ သို့ရာတွင် ကျွနု်ပ်သွားခဲ့သော ခရီးများအကြောင်းကို ပြန်ပြောင်းပြောပြရန် စာအုပ် တစ်ထောင်မျှ မရေးနိုင်ပါ။ သို့သော် တတ်နိုင်သလောက် အကျိုးများ၊ အများသူငှာ မှီးငြမ်းနိုင်ရန် ရေးသား ဖော်ပြပါမည်။

ခရီးသွားခြင်းသည် အမြင်ကို ကျယ်စေလျက် အတွေးကို ရှင်းစေပါသည်။ နွားခြေရာခွက်ထဲမှ ဖားသူငယ်ကဲ့သို့သော ကျင်းမြောင်းသည့် အတွေးအမြင်ကို ကွယ်ပြောက်စေလျက် လူအမျိုးမျိုး အထွေထွေ၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဘာသာစကား၊ စာပေ၊ အနုပညာ၊ ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှု ဘာသာတရားတို့ခြားနားစွာ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဖြစ်တည်နေသည်ကို လူသားဆန်ဆန် လူသားထဲက လူသားတစ်ယောက် အဖြစ် မြင်စေပါသည်။

သို့တည်းအတွက် ကြုံကြိုက်လျှင် ကြုံကြိုက်သလို အပေါင်းအသင်း မိတ်ဆွေများကို၎င်း၊ နိုင်ငံခြားသို့ တိုးတက်ရာ တိုးတက်ကြောင်း အခွင့်အလမ်းလာရောက်ရှာဖွေရန် ချဉ်းကပ်လာကြသော လူငယ်များကို၎င်း သင့်တော်သော အကြံညာဏ်ကို ပေးစွမ်းနိူင်ခဲ့ပါသည်။

ကျွနု်ပ် မလေးရှားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်စဉ်အတွင်း လေ့လာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သမျှကို အစပြု၍ လူအများ ဗဟုသုတ ရစေရန် အလို့ငှာ ပြန်လည်း ဖောက်သည်ချ ဝေမျှပါမည်။ တကယ်တော့ ကျွနု်ပ်တို့ မြန်မာများ သည် ဟိုးအရင် ရှေးအခါကတည်းက တရပ်တကျေးသို့ ခရီးသွားကာ အိမ်ယာထူထောင် ယဉ်ကျေးမှုများ ဖလှယ်လေ့ရှိခဲ့ကြသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ ရေလမ်း၊ကုန်းလမ်း၊ လေကြောင်းလမ်းများ ဖြင့် ဝင်ရောက် ၍ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသားများအတွက် မလေးရှားဗီဇာရှိထားရန် လိုအပ်သလို၊ မိမိ၏ ပတ်စပို့သက်တမ်းမှာလည်း အနည်းဆုံး ခြောက်လခန့် ရှိထားရန် လိုအပ်သည်။

(၃)
(စကားမစပ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပတ်စပို့ သက်တမ်းတိုးသည့် နည်းစနစ်သည် အလွန်ပင် မှားယွင်းနေသည်။ သက်ဆိုင်ရာမှ အသေအချာ လေ့လာ ၍ပြုပြင်ဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ ဥပမာ ပတ်စပို့သက်တမ်း ငါးလခန့်သာ ရှိသည့် လူတစ်သောက် သက်တမ်း တိုးမည် ဆိုပါက သက်တမ်းအသစ်သည် ထိုငါးလကုန်ဆုံးမည့် နေ့စွဲမှ စတင် တိုးလိုက်သည် မဟုတ်ပဲ သက်တန်းတိုးရန် လျှောက်သည် နေ့စွဲမှ စတင် တိုးပေးလိုက်သည်။ ထိုသည့်အတွက် ပတ်စပို့သက်တမ်း ငါးလခန့် နစ်နာ ဆုံရှုံးသွားရပါသည်။ စည်းစနစ်များ နည်းပညာများသုံးလျက် အသေအချာ ပြုပြင်လျှင် ရနိုင်ပါသည်။ စကားချပ်)

မလေးရှားနိုင်ငံ ပီနန်၊ လန်ကာဝီ စသည့် ဆိပ်ကမ်းမြို့များ သို့ ရေလမ်းဖြင့်ကူး၍လာလို့ ရသလို့ ကွာလမ်လာပူ နိုင်ငံတကာလေဆိပ်သို့ လေယာဉ်ခရီးဖြင့် သွား၍လည်း ရသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ မှတဆင့် မီးရထား စီးလျက် မလေးရှား နိုင်ငံ တလျှောက် ဖြတ်ကာ စင်ကာပူနိုင်ငံအထိ သွား၍လည်း ရသေးသည်။

ကျွနု်ပ် စင်ကာပူနိုင်ငံအတွင်း နေထိုင်စဉ်ကာက၌ စင်ကာပူမှနေ၍ ဘတ်စ်ကားဖြင့် ပီနန်နိုင်ငံသို့ သွားပါသည်။ တစ်ညလုံး စီးသွားရသော ခရီးဖြစ်ကာ ကားခ စင်ကာပူ ၄၄-ဒေါ်လာအထိ ပေးရပါသည်။ သာမန် ခရီးသွားနည်းသည့် ရက်များတွင် ပိုမိုဈေးနည်းပါလိမ့်မည်။

စင်ကာပူတွင် ဘတ်စ်ကား လက်မှတ်ရောင်းသည် ဆိုင်များ အများအပြားရှိပါသည်။ Golden Mile သို့မဟုတ် China Town ရှိ Peoples' Park Complex တွင် လက်မှတ်များ ဝယ်ယူရရှိနိုင်ပါသည်။

မလေးရှားသို့ သွားသော ဘတ်စ်ကားများ၏ ထိုင်ခုံများသည် အလွန်ကျယ်ပြန့်ကာ သက်တောင့်သက်သာရှိလှပါသည်။ မိမိဝယ်ယူသော လက်မှတ် အရောင်းဆိုင် travel agent ပေါ်မူတည် ၍ ခရီးအဆုံး ပီနန်မြို့ မည့်သည့် နေရာတွင် ရပ်မည်နည်းဟု မေးမြန်းဖို့ လိုအပ်ပါသည်။

ကျွနု်ုပ်သွားစဉ်က Transtar Travel Agency မှ ဘတ်စ်ကားဖြင့် သွားသည့် အတွက် စင်ကာပူ လာဗန်းဒါး (Lavender) MRT မှ ည ၉-နာရီတွင် ထွက်သော ဘတ်စ်စကားသည် နောက်တနေ့ မနက် ၈-နာရီခန့်တွင် အရှေ့တောင် အာရှ အရှည်လျားဆုံးသော ပီနန် တံတားကို ဖြတ်ကာ ၉-နာရီခန့်တွင် ပီနန်မြို့ ဆန်ဂိုင်(အိ) နီ့ဘွန် ဘတ်စ် တာမင်နယ်လ်(Sungai Nibong Bus Terminal) တွင် ရပ်ပါသည်။

(၄)
ကားမထွက်ခင် မိမိတွင် ပါရှိသော အထုပ်များကို ကားဝမ်းဗိုက်အိမ်အထဲ အလျင်းသင့်သလို့ အခြားလူအများ၏ အထုပ်များနှင့် ရောနှောလျက် မိမိဘာသာ စီရီထည့်ထားရပါသည်။ ကားထွက်သည်ပင် ညိမ့်ညိမ့်ညောညောရှိလှသည်။ ကျယ်ကျယ်ဝန်းဝန်းလည်း ရှိလှသည့် အပြင် အအေးဒဏ်မခံနိုင်၍ လိုအပ်လျှင် မိမိတို့ ထိုင်သည့် နေရာ အပေါ်တည့်တည့်ရှိ အအေးဓာတ်ပေးထားသော အပေါက်ကို ပိတ်လိုက်လို့ ရသည်။ သို့တည်းမဟုတ် မွန်းကျပ် မနေစေရန် ခပ်ဟဟ အပေါက်ကလေး ဖွင့်ထားလို့လည်းရသည်။

စင်ကာပူနိူင်ငံ လာဗန်းဒါး(Lavender) MRT မှ ထွက်သည်ပင် ဆိပ်ကမ်း မြင်ကွင်းများကို ဖြန်သန်းလျက် တစ်နာရီကျော်ကျော်ခန့် မောင်းပြီးသွားပြီးသည့်နောက် စင်ကာပူ၊မလေးရှား နယ်စပ်သို့ ရောက်ပါသည်။

စင်ကာပူနိုင်ငံ နယ်စပ်မှ အထွက်တွင် ကားပေါ်မှ ဆင်းရကာ စင်ကာပူ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေး အဆောက်အဦးထဲသို့ လမ်းလျှောက်ဖြတ်သန်းလျက် စင်ကာပူမှ ထွက်ခွာသွားကြောင်း ပတ်စပို့တွင် တံဆိပ်များ ထု၊ ခြေလက် အညောင်းဆန့် ကိုယ်လက် သန့်စင်လျက် တစ်ဆယ့်ငါးမိနစ်ခန့်အကြာတွင် အသင့် စောင့်နေသော ကားပေါ်သို့ ပြန်တက်ကာ စင်ကာပူမြေမှ လုံလုံလျားလျားထွက်ခွာရသည်။

ထိုသို့ စက်ကာပူမြေမှအထွက် ကွမ်းတညက် မရှိတရှိတွင်ပင် မလေးရှားမြေပေါ်သို့ စတင်ချဉ်းနှင်း ဝင်ရောက်လာကာ မလေးရှားနိုင်ငံ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးကို ဖြတ်သန်းဖို့အတွက် ကားပေါ်မှာ ဆင်းရပြန်သည်။ သည်အကြိမ်တွင် ကားဝမ်းဗိုက်ထဲတွင် ထည့်ထားသော မိမိတို့ အထုပ်အထည်များကိုပါ တပါတည်း ယူဆောင်သွားရသည်။ ကြုံလျင် ကြုံသလို မလေးရှား လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးမှ စစ်ဆေးမည်ထင်ပါသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံသို့ အဝင်တွင် ပါလာသော မလေးရှားဗီဇာနှင့် ပါတ်စပို့ကို ပြရပါသည်။ လည်ပတ်ရန်အတွက် ၁၄-ရက်ခန့် ဝင်ခွင့် တံဆိပ်တုံးကို ထုပေးပါသည်။ ထိုမလေးရှား လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးကို ဖြတ်သန်းပြီးပါက အသင့်စောင့်နေသော ဆိုင်ရာ ဆိုင်ရာ ဘတ်စ်ကားအပေါ်သို့ တက်ကာ ပီနန်ခရီးစဉ်ကို ဆက်ပါတော့သည်။

လမ်းတွင် ကိုယ်လက် သန့်စင်ရန်၊ အညောင်းဆန့်ရန် နှစ်ကြိမ်ခန့် ရပ်နားပေးပါသည်။ စင်ကာပူ မြို့ပြ အဆောက်အဦးများ (Concrete Jungle) မှ လွန်မြောက်လျက် မြင်ကွင်းကျယ်များ၊ လူနေအိမ်ခြေ ပုပု သေးသေးများ၊ ရံဖန်ရံခါ မည်းမှောင်နေသော လူနေအိမ်များကို မလေးရှား နိုင်ငံ၏ နယ်မြို့လေးများတွင် စတင်မြင်တွေ့ရပါတော့သည်။

(၅)
တကယ်တော့ ဟိုအရင်ကနဦး ခရစ်သက္တရာဇ် ၁၈၀၀-ခုနှစ် နောက်ပိုင်း ဝန်းကျင်ခန့်တွင် မြန်မာအများ အပြားသည် မလေးရှားနိုင်ငံ ပီနန်မြို့သို့ ဝင်ရောက် အခြေချ နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။

အများစုသည် ငါးဖမ်းသမားများ ဖြစ်ကြကာ ငါးဖမ်းလှေများ ဖြင့် ဝင်ရောက် နယ်ချဲ့ နေထိုင်ကြသည်။ မြန်မာ အများစုသည် ပုလောတီကပ် (Pulau Tikus) ရှိ ဗမာရွာ (Burmese Village) တွင် စုရုံး နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့အပြင် ကမ်းရိုးတန်း တလျှောက်တွင်လည်း ငါးဖမ်း အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းခြင်းဖြင့် အခြေချ နေထိုင်ကြသေးသည်။

ယနေ့ လက်ရှိ ပီနန် ဗုဒ္ဓဘာသာ မြန်မာဘုန်ကြီးကျောင်းဝင်းသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၀၃-ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁ရက်နေ့တွင် စတင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဂျော့လေတွန်(George Layton) ဆိုသူထံမှ ညိုညာ ပိတုံး(Nonia Betong) ဆိုသည့် အမျိုးသမီးက စပိန်ဒေါ်လာ ၃၉၀ ဖြင့် ဝယ်ယူခဲ့သည်။ ကျောင်းတော်ကို တည်ထောင်စက နန္ဒီ မိုးလား(Nanday Moloh Temple) ကျောင်းဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ညိုညာ ပိတုံး(Nonia Betong), ညိုညာ မီးရပ်(Nonia Meerut), ညိုညာ ကိုလား(Nonia Koloh) နှင့် ညိုညာ ဘူလန်(Nonia Bulan) ဆိုသည့် အမျိုးသမီးလေးဦးမှ စုပေါင်း ၍ တည်ထောင် ကိုးကွယ်ခဲ့ကြသည်။

ထို့နောက် မြန်မာများသည် တစစ များပြားလာပြီး ထိုင်ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များနှင့် အတူ ပိုမိုကြီးမားသော ကျောင်းဆောက်လုပ်ရန်နှင့် သင်ချိုင်းမြေဆောက်လုပ်ရန် အတွက် အင်္ဂလန် ဗစ်တိုးရီးရား ဘုရင်မကြီးထံ စာရေး အသနားခံစာ တင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ဘုရင်မကြီးသည် အရှေ့အိန္ဒိယကုပ္ပဏီမှ တဆင့် မြန်မာနှင့် ထိုင်း ပူပေါင်း၍ ပိုမို ကြီးမားသော ကျောင်း တည်ဆောက်ခွင့် ပြုခဲ့သည်။

ခရစ်နှစ် ၁၈၄၅-ခုနှစ်အတွင်း မြန်မာဘုန်းကြီးကျောင်းအား ထိန်းသိမ်းစောက်ရှောက် ရသူများမှာ နွန်းမေ(Nong May) နှင့် ဘွန်ခန်း(Bon Khan) တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထိုသူတို့ ကွယ်လွန်သွားသည့် နောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာလူမျိုး ကိုပေါင်း(Koo Pao)၊ ဘိုးအို(Poh Oh) နှင့် ချန်ဂရစ်(Changerig) ဆိုသူ သုံးဦးအား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ခရစ်နှစ် ၁၉၄၈-ခုနှစ်တွင် ပီနန် တရားရုံးမှ မောင်ဖိုးမင်း၊ မောင်ရွှေနီနှင့် မောင်ရွှေဒုံး တို့အား ဘုရားကျောင်းကို ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရန်အတွက် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။

(၆)
ထို ပီနန်မှ မြန်မာ ကျောင်းထိုင် ဆရာတော်အစဉ်အဆက်မှာ
- ဆရာတော် ဦးနန္ဒမာလာ (ခရစ်နှစ် ၁၈၀၃-၁၈၄၂)
- ဆရာတော် ဦးသုတိ(ခရစ်နှစ် ၁၈၄၂-၁၈၆၅)
- ဆရာတော် ဦးပဉ္စာရ(ခရစ်နှစ် ၁၈၆၅-၁၈၉၇)
- ဆရာတော် ဦးညာနဝါစ(ခရစ်နှစ် ၁၈၉၇-၁၉၂၂)
- ဆရာတော် ဦးဇာဂရ (ခရစ်နှစ် ၁၉၂၂-၁၉၅၇)
- ဆရာတော် ဦးသီမာလ(ခရစ်နှစ် ၁၉၅၇-၁၉၇၂)
- ဆရာတော် ဦးပါရနဝါစ(၁၉၇၂-လက်ရှိ)

ပီနန်ရှိ မြန်မာများ သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို အထူးသက်ဝင် ယုံကြည် ကြသူများ လည်း ဖြစ်ကြသည်။ ထိုစဉ် အခါက မြန်မာများသည် ကုန်ပစ္စည်းများ လဲလှယ်ခြင်းဖြင့် ကုန်ကူသည့် လုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ ထို့အပြင် အချို့သည် ဆေးလိပ်ခုံ၊ သနပ်ဖက်ပွဲရုံ ပိုင်ရှင်များလည်းဖြစ်ကြသည်။

ပညာတတ်မြန်မာများသည် အစိုးရဋ္ဌာနများတွင် ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင်ကြကာ မြေတိုင်းအရာရှိများ၊ မီးရထား ရုံပိုင်များ၊ စာရေး စာချီများလည်း ဖြစ်ကြသည်။ ဆရာဝန်များ လည်း ပါဝင်ကြသည်။

ပီနန်ရှိ မြန်မာ ဆေးလိပ်ခုံလုပ်ငန်းကို စင်ရော်ကျုံး(Sin Yew Kyong) ဆိုသူက စတင်၍ ခရစ်နှစ် ၁၈၉၀-နှစ် မှ ၁၉၆၁-ခုနှစ် အထိ အစပျိုး လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ပီနန်သို့ အသက် တစ်ဆယ့်ခြောက်နှစ် အရွယ်တွင် မြန်မာပြည်မှ ရောက်ရှိကာ ဆေးလိပ်ခုံလုပ်ငန်းကို အမှတ် ၈၊ တာဗွိုင်းလမ်း(Tavoy Road)၊ ပီနန် တွင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။

ထိုဆေးလိပ်ကုပ္ပဏီမှ ၁၉၃၀-ခုနှစ်ဝန်းကျင်တွင် မြန်မာ ဆေးလိပ်သမ အယောက် သုံးရာနီးပါး ခန့်အပ် အလုပ်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် စင်ရော်ကျုံးသည် သူ၏ ဆေးလိပ်အရောင်းဆိုင်ကို အမှတ် ၂၂၊ ပရမ်ဂျင် လိန်း၊ ပီနန် (22, Prangin Lane, Penang) သို့ ပြောင်းရွှေ့ဖွင့်လှစ်လျက်၊ ဆေးလိပ် လိပ်သည့် ရုံကို အမှတ် ၁၉၊ အီစတန် လမ်း၊ တိုင်ပင်း၊ ပီရက် (19, Eastern Road, Taiping, Perak) သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့သည်။ ထိုဆေးလိပ်ရုံကို စင်ရော်ကျုံး၏ သားနှစ်ယောက်ဖြစ်သူ စင်ဟော်လုံး(Sin Hock Leong) နှင့် စင်တိုင်ဟို(Sin Tien Ho) တို့က ဦးစီးခဲ့သည်။

(၇)
ဆေးလိပ်ခုံလုပ်ငန်းတွင် လုပ်ကိုင်နေကြသော မြန်မာမိန်းကလေးအများစုသည် တရုတ်လူမျိုးအခြေချ ဝင်ရောက်လာကြသူများနှင့် အိမ်ထောက်ရက်သား ကျ သွားကြလေ့ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို လူမျိုးခြားများ နှင့် အိမ်ထောင်ကျကြရခြင်းဖြင့် ပီနန်ရှိ မြန်မာများသည် အခြားလူမျိုးစုများ နှင့် ပေါင်းစည်း သွားကြသည်။

အောက်ပါ အကြောင်းအရာများသည် ပီနန်ရှိ ဒါတိုမေရီ ဂျေ ရစ်ချီ(Dato’ Mary J. Ritchie) ဆိုသူ၏ ပြောကြားချက်များဖြစ်ပါသည်။ အလျင်းသင့် သလို့ မြန်မာ ပြန်ဆိုပြထားပါသည်။

ကျွန်တော့် အဖွား မညို(၁၈၄၀-၁၉၂၁) က မြန်မာပြည်ကနေ ပီနန်ကို လာခဲ့တာပါ။ ပြီးတော့ ဒီပီနန်မှာပဲ ကျောက်မျက်ရတနာ လုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့် အဖေ မောင်ရွှေဒုံး က ကုန်သည်ပါ။ ဘယဆေးဝါးနဲ့ စက်ဘီးရောင်းတဲ့ လုပ်ငန်းကို လုပ်ခဲ့တယ်။ သူဟာ တေးဂီတကို အလွန်တရာ မြတ်နိူးပြီးတော့ လူမှုရေးလုပ်ငန်းတွေမှာလဲ တက်တက်ကြွကြွပါဝင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သေးတယ်။ ကျွန်တော့် အမေ မက် အစ် ချန်ရတ်ဗီရုတ်(Meh Itt Chanradvirode) ကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံ ဗူးခက်(Phuket) သူပါ။ သူမဟာ ရိုးရာ ဆေးဝါးနဲ့ ဆေးကုသခြင်း လုပ်ငန်းတွေကို အလွန်တက်ကြွစွာ လုပ်ဆောင်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော့် မှာ မောင်နှမ မွေးချင်း ဆယ်ယောက်ရှိခဲ့တယ်။ ညီအစ်ကို ခုနစ်ယောက်၊ နှမနဲ့အစ်မ မိန်းကလေး သုံးယောက်ရှိတယ်။ ကျွန်တော့် အစ်မအကြီးဆုံးက မစန်းရင်လို့ ခေါ်တယ်။ အစ်ကို အကြီးဆုံးကတော့ မောင်ဆောင်းစန် လို့ ခေါ်တယ်။ ကျွန်တော့ ဦးလေး မောင်ရွှေတီ ကတော့ မြေတိုင်းစာရေးပါ။ သူကတော့ အလုပ်ကအနားယူပြီး တိုင်ပင်(Taiping) မှာ နေပါတယ်။ ကျွန်တော့် အဒေါ်ကတော့ မယ်မိပါ။

ပီနန်သို့ အဝင် မနက်ဝေလီဝေလင်း အချိန်၊ အလင်းမှိန်မှိန်ပြပြကို ကားပေါ်မှာ ဝိုးတဝါးအိပ်ပျော်ရင်း မသိလိုက် မသိဘာသာ လွန်မြောက်ခဲ့သည်။ ပီနန်တံတားကို ဖြတ်တော့ မနက် ချင်းချင်းလင်းလို့ အရာရာအားလုံး ထင်းထင်းမြင်နေရပြီ။ အချိန်ကြည့်လိုက်တော့ မနက် ၈-နာရီ ကျော်ကျော်ခန့်။


ကိုးကားချက်များအား ကျွနု်ပ်၏ ခရီးသွားစာအုပ် အဆုံးတွင် ထည့်ပေးပါမည်။

လွတ်မြောက်ရာ


ခေါင်းတစ်ခုလုံး နာကျင်ကိုက်ခဲနေတဲ့ ဝေဒနာနဲ့ အိပ်ရာမှ နိုးလာခဲ့သည်။ အသိစိတ်က ပင်ပန်းနွမ်းနယ်လို့ ဖျားနာနေပြီ။ ဦးနှောက် ကလည်း ဘာတစ်ခုမှ အလုပ် မလုပ်တော့။ သူမကိုယ်တိုင် ကိုယ့်ရဲ့လက်ရှိ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အနေအထားကို ဝေဖန်ဆန်းစစ်နိူင်တဲ့ အတွေးစ တစ်မျှင်ကလေးလောက်မျှ မတွေးတောနိုင်။

သာလွန်ထူးကဲစွာ ပူပြင်းလှတဲ့ နွေရာသီရဲ့ မနက် ဆယ်နာရီ ထိုးသည့် အချိန်။ ဖန်ဝါနေမင်းက စကြာဝဠာ၏ အလယ် ဗဟိုတည့်တည့် အမြင့်ဆုံး အမှတ်သို့ ရောက်ရှိလို့ နေသည်။မိုးကောင်းကင်အောက် ရှိ အရာဝတ္တုအားလုံးကိုလည်း အရောင် တလက်လက် တောက်ပစေသည်။

အလင်းရောင်ဖြင့် ထိတွေသမျှ အာကာပြင် တစ်မိုးအောက်တခွင်ရှိအရာအားလုံးသည် ပူပြင်းလျက်၊ အလွယ်တကူ အရည်ပျော်သွားတော့ မယောင်။ လမ်းမ မျက်နှာပြင်များ အပေါ်မှ ကပ်တရာစေး အနံများကလည်း ထွက်လာနေသည်။ တချို့ ကတ္တရားများသည်ပင် လေထဲသို့ အငွေ့ပျံကုန်ကြပြီ။

အပူဒဏ်ကြောင့် လူသွား လူလာ တိတ်ဆိတ်လျက်ရှိကာ လမ်းမများပေါ်တွင် မကြာခ ဏ ဆိုသလို တလျှံညီးညီးထွက်ပေါ်နေသော တံလျှပ်များ ကြောင့် ရုတ်တရက် ကြည့် လိုက်လျှင် တံလျှပ်များ၏ နောက်ကွယ်ရှိ အရာများကို ပြက်ပြက်ထင်းထင်း မမြင်ရ။ ဝေ့ဝေ့ဝါးဝါးသာ ရှိလှသည်။စိုပြေ လန်းဆန်းနေသော ရွက်စိမ်းများပင်လျှင် တစ်ခဏ ချက်ခြင်း နွမ်းလျော် သွေ့ခြောက်သွားကြသည်။ သစ်ရွက်များသည်လည်း မကြာခင် ကြွေကျ တော့ မယောင် လှုပ်ခါ ယိမ်းနွဲ့နေကြ၏။

သူမအိပ်နေရသည့် ထပ်ခိုးက သုံထပ်ဆောင် အဆောက်အဦး၏ သွပ်အမိုး အောက်တည့်တည့်တွင် ရှိသည်။ ဤ ထပ်ခိုး အဆောင်ခန်းသည် သူမကဲ့သို့ မိန်းမတစ်ယောက်ကို အကျဉ်းထောင်သို့ မပို့ခင် ထိန်းသိမ်းဖမ်းချုပ်ထားရာ နေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။

နေလုံးက တစ်လက်မခြင်း တစ်လက်မ တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာသလို့၊ အခန်းတွင်းရှိ အပူချိန်ကလည်း တဖြည်းဖြည်းမြင့် တက်လာသည်။ အပူရှိန်ကြောင့် အဆောက်အဦး၏ အမိုးနှင့် နံရံများ တဖျစ်ဖျစ် အသံများ ပင် ထွက်နေတော့သည်။

အကယ်၍သာ အလင်းရောင်က သူမမျက်နှာကို ကန့်လန့်ဖြတ် ထိုးကျ မလာခဲ့လျှင် မိန်းမိန်းမောမော အိပ်စက်နေခြင်းမှ သူမနိုးထလာအုံးမည် မဟုတ်။ အလွန်ပူပြင်းလှသော ဤအခန်းအတွင်းမှ အပူချိန်က ခြွေးသီးခြွေးပေါက်များ ပြိုးပြိုးပြိုက်ပြိုက်ထွက်စေကာ သူမဝတ်ထားသည့် ချည်သားအင်္ကျီ နောက်ကျောဘက်တစ်ခုလုံးကို ရွှဲရွှဲစိုစေသည်။

အခန်း ဖွဲ့စည်း တည်ဆောက်ထားပုံကလည်း လူဝင်ပေါက် တံခါးမကြီးတစ်ပေါက်မှ လွဲ၍ ပြူတင်းပေါက်ငယ်များလည်း မရှိ။ အထူးသဖြင့် အခန်းတံခါးမကြီးကို ပိတ်လိုက်လျှင် အခန်းအတွင်း နှင့် အပြင်လောကကြီးအဆက်အသွယ် ပြတ်သွားပေတော့မည်။ သို့ပေသည့် အလင်းရောင်တန်းကတော့ နံရံနှင့် အမိုး အကြား ပတ်ကြားအက်မှ နေ၍ တိုးတိတ်ညင်သာစွာ တွားသွားဝင်ရောက်လာနေသေးသည်။

သူမ မျက်လုံးကို အားယူဖွင့်ကြည့်လိုက်သည်။ မနေ့ကတည်းက ဘာအစားအစာမျှ မစားရသေးကြောင်း သတိရမိ၏။ အသိတရားက တဖြည်းဖြည်း ဝင်လာသည်နှင့် ခန္တာကိုယ်တစ်ခုလုံး၏ သွေးများက သွေးကြေားများ အထဲ ပြင်ထန်စွာ ပေါက်ကွဲလုမတတ် တိုးဝင်နေကြလျှက် ရှိသည်။ နားထင် ဘေးတစ်ဖက် တစ်ချက် အထိ သွေးများ တိုးဝင်လာကာ ရှိသမျှ အသိအာရုံကြောများကို ဖိသိပ်လျက်ရှိနေသည်။ မကြာခင် သူမ၏ ဦးခေါင်းတစ်ခုလုံး ပွင့်ထွက်သွားတော့ မည့် အလား သွေးများ အထိန်းအကွတ်မဲ့စွာ ကပြောင်းကပြန် တွန်းထိုး ခုန်လှုပ်နေသည့် အသံကို သူမကိုယ်တိုင် ကြားရသည်။

သူမ ရုတ်တရက် စဉ်းစားမိလိုက်သည်။ သူမ၏ ဦးခေါင်းကို ခန္တာကိုယ်ကြီးမှ ခွာထုတ်ပစ်လျက် ဖိသိပ် ထုနှက် ရိုက်ချပစ်လိုက်မည်။ ဤသို့ဖြင့် ခေါင်းထဲမှ ရှိသမျှ ဝေဒနာများလည်း ပါးစပ်၊ နှာခေါင်း၊ နားရွက် အပေါက်များမှာ ယိုစီးထွက်ကျသွားစေမည်။ ထို့နောက် ကျိုးကြေ ကွဲထွက်သွားသော ဦးခေါင်းခွံ အရိုးများ၊ ဦးနှောက် အပိုင်းအစများ၊ ပြုတ်ထွက်သွားသော မျက်လုံးများ၊ သွားများကို တစ်စုတစ်စည်းတည်း ကြုံးယူကာ လုံးထွေးပစ်လိုက်မည်။ သွေးစိမ်းရှင်ရှင်များ တစိမ့်စိမ့် နှင့် လက်ချောင်းများ အကြားမှ ယိုစီးဆင်းကျလာစေလျက် ထိုလုံးထွေးထားသော မိမိ၏ ဦးခေါင်းအစိတ်အပိုင်းများ အလုံးအထွေးကို မီးမြှိက် လောင်ကျွမ်းစေကာ တလျံညီးညီးတောက်လောက်နေသော မီးဘောလုံးသဖွယ် အသွင်ပြောင်းစေလိုက်မည်။ ထို့နောက် အပြင်းထန်ဆုံးသော အရှိန်ဖြင့် အုတ်နံရံဆီသို့ ပစ်ပေါက်လိုက်မည်။ နံရံနှင့် ထိရိုက်မိသည့် တစ်ခဏ အခိုက်အတန့်အတွင်း စကြာဝဠာ အထိ မြည်ဟိန်းသောအသံ ကျယ်လောင်စွာပေါ်ထွက်စေလျက် သန်းပေါင်းမြောက်မြားစွားသော အမှုန်အမွားကလေးများ သဖွယ် ပြန့်ကျဲသွားပေလိမ့်မည်။ ထိုနှင့်အတူ သူမ၏ ပြင်းထန်သော ခေါင်းကိုက် ဝေဒနာလည်း ပျောက်ကွယ် သွားလိမ့်မည်။

ထိုကဲ့သို့ ကြီးမားလှသော ဝေဒနာ အတိုင်းအဆကို ခံစားနေရလျက် သူမ၏ အတွေးစဉ်များ လွင့်ကာ လွင့်ကာနှင့် စီးမျောနေခိုက်၊ ပြင်းထန်သော ရေငတ်သည့် ဝေဒနာက သူမ၏ လည်းချောင်း တလျောက် ဓါးသွားထက်ထက်နှင့် မွန်းသည့် အလား တိုက်ခိုက်လာပြန်သည်။ ဝေဒနာ သက်သာစေရန် အလို့ငှာ ရေစက်ကလေး တစက်လောက် သူမအော်ဟစ် တောင်းဆိုလိုက်သည်။ သူမ မည်သည့် အသံမျှ မရေရွက်နိူင်။ သူမကိုယ်ကိုင် ကိုယ့်နူတ်ခမ်းတွေ လှုပ်ရှားဖို့ ခွန်းအား မရှိတော့မှန်း သတိပြုမိသည်။ သူမ အရမ်း အားနည်း နေသည်။

စစ်ထောက်လှမ်းရေးမှ သူမကို မဖမ်းမိခင် နေ့တစ်ရက်ကို သတိရမိသည်။ ထို့နေ့က သူမ၏ တစ်နှစ်သား အရွယ် သားကလေးအား တွေ့ရန် သွားသည့်လမ်းပေါ်တွင် ဖြစ်သည်။ သားကလေးအား မွေးသည့် နေ့သည် သားကလေး၏အဖေအား စစ်ထောက်လှမ်းရေးများက အိမ်မှနေ၍ ဖမ်းဆီးခေါ်ယူသွားသည့် နေ့။ ထိုမှ စကတည်းက တစ်နွယ်ငင် တစ်စင်ပါလျက် စစ်ထောက်လှမ်းရေးများက သူမနောက်သို့ မျက်ခြေမပြတ် တရစက် စောင့်ကြည့်နေကြတော့သည်။ ထို့ကြောင့် သားကလေးအား သူမ၏အမေလက် အပ်ကာ ထားခဲ့လျက် အဝေးတစ်နေရာသို့ ပုန်းရှောင်ပြေးခဲ့သည်။

သို့ တိုင်အောင် အစိုးရ၏ ထောက်လှမ်းရေးသမားများက အကွက်ကျကျ စနစ်တကျ ပြင်ဆင်လျက် လမ်းထောင့်များ နေရာတိုင်းတွင် လျို့ဝှက်စွာ စောင့်နေကြသည်။ သားသည် မိခင်တစ်ယောက်သည် မည့်သည့်နည်းနှင့်မဆို သူမ၏ သားငယ်အား ပြန်လာကြည့်လိမ့်မည်ဟု မိခင်၏ မေတ္တာပမာဏကို ခန့်မှန်းလျက် သူမ၏ သားကလေးအား မမြင်တွေ့နိူင်ခင် လမ်းတဝက်မှနေ၍ သူမအား ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ခဲ့ကြသည်။

သူမအား ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်ရန်အတွက် မဖြစ်နိုင်ဆုံးသော ရယ်စရာကောင်းသည့် အကြောင်းပြချက်ကား ရဟန်းသံဃာတော်များ စုရုံးလမ်းလျှောက်ကြသည်တွင် အစားအစာများ နှင့် သောက်ရေများ ဆည်းကပ် လှုဒါန်းမိသည့် အတွက်ဟု ဆိုလေသည်။ အဘယ်ကဲ့သို့သော ရူးသွပ်ရယ်ရွင်ဖွယ် အကြောင်းပြချက် တစ်ခုပေတည်း။

တိုင်းပြည်အတွင်းတွင် အလွန်အမင်း ယိုယွင်းပျက်ဆီးနေသည်ကိုလည်း သူမ သိရှိနားလည်ထားသည်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးမှ အစိုးရ အရာရှိများသည် ရွံရှာဖွယ် စီးပွားရေးသမားများနှင့် ခြေကျင်လိမ် ရောမွေပေါင်းစည်းလျက် သူတို့၏ မွေးနေ့ပွဲများ စည်ကား သိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပနေချိန်တွင် တဖက်က ပြည်သူပြည်သားများသည် အစားရေစာ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးသည့် ဒဏ်ကို ခံစားကြရလျက် သေကြေပျက်ဆီးကြရသည်။

အမှန်တော့ သူမသည်လည်း သာမန် မိန်းမတစ်ယောက်ပါပဲလေ။ဒါပေမယ့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် မည့်သည့် အရာသည် မှန်သည်။ မည့်သည့် အရာကတော့ မှားသည် ဟူ ၍ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကာ အမှန်အတွက် မားမားရပ်တည်ခဲ့သည်။ လူ့ဘဝ နေထိုင်မှု အဆင့် အတန်း အနိမ့် အမြင့် ခြားနားခြင်းကို သိရှိနားလည် အကဲဖြတ် ဝေဖန်တတ် စေရန် လူတစ်ယောက် အနေဖြင့် ထူးကဲသော အသိပညာညဏ်များရှိရန် မလိုအပ်ပေ။ လူအဖွဲ့ အစည်းတွင် လူတိုင်း ညီတူ မျှတူ အဆင့် အတန်းတူ ညီမျှစွာ နေထိုင်နိူင်စေရင် အခြေခံ စည်းကမ်းဥပဒေများက ရှိနေရပါသည်။ အကယ် ၍သာ လူအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် ထိုကဲ့သို့သော အခြေခံ ဥပဒေများ မရှိ၊ ပျောက်ဆုံးနေလျှင်၊ လူတစ်ယောက်အနေဖြင့် အသေအချာ ကျိုးကြောင်း ဆင်ခြင် ဝေဖန် သုံးသပ်ကြည့် ၍ ရနိူင်သည်ကား ထိုကဲ့သို့သော ကျွနု်ပ်တို့ နေထိုင်ကြရသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် လုံးဝဥသုံ ပျက်ဆီးယိုယွင်းနေသည်ဟု ဝေဖန်နိုင်ပေသည်။

သူမသည် ခင်ပွန်သည် ယောင်္ကျား အား ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပြည်သူလူထု၏ အစွမ်းအစ ပြည်သူ့အာဏာအပေါ်တွင် ယုံကြည် ကိုးစားလာခဲ့ရကာ ပြည်သူလူထုသည်သာ သူမ၏ ဘဝနှင့် တိုင်ပြည် အတွင်းမှ ဘဝပေါင်း မြောက်မြားစွာကို ဖိနှိတ်ချုတ်နှောင်မှုများ အောက်မှ လွတ်မြောက်အောင် လုပ်နိူင်လိမ့်မည်ဟု ယုံကြည်လာခဲ့သည်။ သူမ ဘဝ၏ ချစ်ခင် နှစ်သက်သည့် လူများ ဆုံးရှုံးရသည့် ဘဝအဓိပ္ပာယ်ကို မည်သူမှ နားလည်နိူင်မည် မဟုတ်ချေ။

သူမ သည် ခွန်အားများမြင့်တင်လျက် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အားတင်းကာ တိုင်းပြည်၏ အနာဂတ်ကို ပြောင်းလဲနိူင်မည့် အားများကို မောင်းနှင်ရတော့မည်။ အမှောင် ကမ္ဘာတွင် နေထိုင် နေရသည်မှာ အချိန်ကာလအားဖြင့် တော်တော် ကြာမြင့် နေပြီ။ အပြောင်းအလဲများ ဖြင့် တောက်ပနေမည့် အနာဂတ် အလင်းရောင် လိုလေပြီ။

အနန္တမေတ္တာဖြင့်
ဘကောင်း